شب گذشته، برجام به ایستگاه پایانی خود رسید و یکی از وعده‌های حسن روحانی برای برداشتن تحریمهای اقتصادی از سوی آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر کشورها علیه ایران ، تحقق یافت، مرحله‌ای که به گفته حمید بعیدی‌نژاد رییس تیم کارشناسی تیم مذاکره کننده، لحظات زیبایی را در تاریخ کشورمان رقم زد.
شاید بتوان مهم‌ترین تصمیم حسن روحانی پس از رهسپارشدن به پاستور را سپردن پرونده هستهای به دست جواد ظریف؛ دیپلمات کارکشته ای دانست که دو سال پس از روی کارآمدن دولت نهم ماموریتش به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل به اتمام رسید. دوسالی هم که به گفته ظریف، به خواست مقام معظم رهبری در امریکا ماند.
توجهی که رهبر انقلاب به شخص ظریف داشتند و اعتمادی که رییس جمهور به مسئول دیپلماسی کشور داشت، موجب شد تا او به همراه تیم ایرانی بتواند در دوره جدید مذاکرات میان ایران و پنج قدرت جهانی از سال 92 به این سو، با تمام قدرت از حقوق مسلم ایران دفاع و در نهایت آن را به تثبیت برساند و پرونده هستهای را پس از 12 سال کش و قوس مختومه کند.
با مروری به مواضع و حمایت‌های مقام معظم رهبری در دو سال اخیر، روشن است که تیم مذاکره کننده هستهای همواره از هدایت‌های ایشان برخوردار بوده است. ایشان بارها در دیدارهای مختلف با آحاد مردم و مسئولان نظام به خوشبین بودنشان به تیم مذاکره کننده هستهای اشاره و حتی در همان ماههای اولیه که برخی نمایندگان و چهره‌های سیاسی، ظریف را به سازش‌کاری در مسئله هستهای متهم می‌کردند، رهبر انقلاب به منتقدان وزیر خارجه واکنش نشان دادند و در دیدار با هزاران دانشجو و دانش آموز در آستانه روز دانش‌آموز فرمودند: « هیچ‌کس نباید این مجموعه‌ی مذاکره‌کنندگان ما را سازش‌کار بداند؛ این غلط است؛ اینها مأموران دولت جمهوری اسلامی ایران هستند، اینها بچّه‌های خودمان هستند، بچّه‌های انقلابند؛ یک مأموریّتی را دارند انجام میدهند. کار سختی هم هست [که] بر عهده‌ی اینها است؛ دارند با تلاش فراوان آن کاری را که بر عهده‌ی آنها است انجام می دهند. بنابراین نباید مأموری را که مشغول یک کاری است و مسئول یک فرایندی است مورد تضعیف یا توهین یا بعضی از تعبیراتی که گاهی شنیده میشود - که اینها سازش‌کارند، و مانند اینها - قرار داد؛ نه، این حرفها نیست.»
راهنمایی هایی که ارائه می شد
ایشان علاوه برآنکه همواره خطوط قرمز نظام در بحث هستهای را به تیم مذاکره کننده یادآوری و از آنان می‌خواستند که ذره‌ای از حقوق ملت در بحث هستهای کوتاهی نکرده و بر سر دستاوردهای هستهای اجازه معامله ندارند، بر اعتمادشان به تیم مذاکره هستهای تاکید و از آنان به عنوان سربازان جبهه دیپلماسی که « حقّاً و انصافاً پرتلاش و جدّى هستند؛ ایستادگى میکنند، با منطق حرف می‌زنند، زیر بار حرف زور نمی‌روند » یاد کرده و بیان می‌داشتند « ما به تیم مذاکره‌کننده‌مان اعتماد داریم. مطمئنّیم یقیناً آنها به دست‌اندازی به حقوق کشور و حقوق ملّت و کرامت ملّت راضی نخواهند شد و اجازه نخواهند داد که چنین کاری انجام بگیرد» و « این تیمی و هیئتی که رئیس جمهور محترم برای مذاکرات هستهای گذاشته‌اند، مردمان امین و مردمان خوبی هستند. بعضی را ما از نزدیک می‌شناسیم و واقعاً مورد قبولند، بعضی را هم از حرفهایشان و از کارهایشان دورادور می‌شناسیم؛ هم امینند، هم دلسوزند؛ دارند تلاش میکنند کار میکنند؛ این را ما لازم است که منصفانه بیان کنیم» .
انتقادکردن آسان است
مقام معظم رهبری چند روز پیش از توافق هستهای در وین در ضیافت افطار با مسئولان و کارگزاران نظام در تیرماه سال جاری، مجددا از اعضای تیم مذاکره کننده به عنوان افرادی غیور، شجاع، متدین و امین یاد کردند که قصدشان پیش بردن کار و گره‌گشایی است و نسبت به انتقاداتی که در آستانه توافق هستهای به تیم مذاکره کننده می‌شد، واکنش نشان داده و بیان کردند: « بنده با انتقاد مخالف نیستم، عیبى ندارد، انتقاد لازم است و کمک‌کننده است، منتها این را همه توجّه داشته باشند که انتقادکردن آسان‌تر از عمل‌کردن است. عیبهاى طرف مقابل را در آن عرصه‌اى که قرار دارد، ما راحت مى‌بینیم، درحالى‌که خطرات او، دشوارى‌هاى او، نگرانى‌هاى او، مشکلات او را انسان نمى‌بیند. مثل این است که شما کنار یک استخرى ایستاده‌اید، دارید تماشا میکنید؛ یک‌نفر هم رفته است روى ارتفاع، از ده‌مترى میخواهد شیرجه بزند. خب، شیرجه میزند، شما که اینجا کنار استخر ایستاده‌اید، میگویید هان! این پایش خم شد، زانویش خم شد؛ این یک اشکال. بله، این اشکال است امّا شما زحمت بکشید از این دایو بروید بالا، سرِ آن ده‌مترى به آب یک نگاهى بکنید، آن‌وقت قضاوت بکنید! انتقادکردن آسان است».
رعایت خط قرمزها
پس از آنکه مذاکرات هستهای میان ایران و شش قدرت جهانی در مورد پرونده ایران به نتیجه رسید، رییس جمهور در نامه‌ای به رهبر انقلاب تثبیت حقوق هستهای و دستاوردهای آن را مرهون هدایت، تدابیر و حمایت‌های ایشان از دولت و تیم مذاکره کننده خواند و این موفقیت را به معظم له و ملت ایران تبریک گفت. مقام معظم رهبری نیز در پاسخ به این نامه از تلاش خستگی‌ناپذیر گروه مذاکره کننده که با صلابت و کفایت توانستند همه سیاستهای ابلاغی و خط قرمزهای تعیین شده نظام را رعایت کنند، تشکر کرده و خواستار اجرای مراحل مختلف این توافق تا رسیدن به همه خواسته های ملت و رفع کامل همه تحریمهای ظالمانه شدند.
ایشان در اولین موضع‌گیری پس از توافق هستهای میان ایران و شش قدرت جهانی در نماز عید فطر بار دیگر از تلاش دست‌اندرکاران مذاکرات تقدیر و تشکر کردند و فرمودند: « چه این متنی که تهیّه شده است، در مجاری قانونی پیش‌بینی‌شده‌ی خود تصویب بشود و چه نشود، اجر آنها محفوظ است؛ این را به خود آن برادران هم از نزدیک عرض کردیم».
رهبر انقلاب در دیداری هم که اعضای هیات دولت به مناسبت هفته دولت با ایشان داشتند، پایان دادن به مذاکرات هسته ای را یکی از کارهای بسیار مهمی که انجام شده مطرح و ابراز امیدواری کردند که اگر در این زمینه برخی مسائل و مشکلاتی هم وجود دارد، برطرف شود.
جلوگیری از برداشتهای نادرست
در پی برخی برداشتهای شخصی افراد از بیانات رهبری در مورد مذاکرات هستهای و نسبت دادن برخی مخالفت‌ها به معظم له، دفتر ایشان در شهریور ماه طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «مواضع معظم له در رابطه با این موضوع، صریح، شفاف و بدون تأویل در سخنرانی ها و فرمایشات ماههای اخیرشان، خصوصاً در روز بیستم فروردین، دیدار دانشجویان دانشگاه امام حسین(ع)، دیدار کارگزاران نظام در ماه مبارک رمضان، و روز عید سعید فطر اعلام شده و در اختیار همگان قرار دارد. لذا انتساب هر مطلبی که خارج از این چارچوب باشد، فاقد اعتبار است».
ایشان در دیدار اعضای مجلس خبرگان ، کنار گذاشتن مجلس از مبحث برجام را به مصلحت کشور ندانستند و خواستار بررسی کارشناسی و حقوقی این توافق شدند. معظم له در آن دیدار به برخی از کارشنکنی‌ها و تغییر مواضع طرف غربی به ویژه امریکا در مورد لغو تحریم‌ها اشاره و بیان داشتند « اگر ما در مذاکرات در برخی موارد کوتاه آمدیم و برخی امتیازات را دادیم عمدتاً برای این بود که تحریم ها برداشته شود و گرنه چه لزومی به حضور در مذاکرات بود و ما کار خود را ادامه می دادیم».
در روند بررسی تصویب طرح اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در قبال اجرای برجام در مجلس، عده‌ای از نمایندگان مجلس و برخی سایت‌های خبری منتقد تیم مذاکره کننده مدعی شدند که برخی افراد منسوب به دفتر رهبری علیرغم نظر معظم له به همراه رییس مجلس و رییس شورای عالی امنیت ملی خواستار تصویب آن و عدم بیان نظر مخالف نسبت به این طرح شده‌اند که روابط عمومی دفتر مقام معظم رهبری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: این مطالب خلاف واقع و فاقد اعتبار است و مواضع رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره این موضوع، صریح، شفاف و دقیق در سخنرانیهای ماههای اخیر ایشان اعلام شده و در اختیار همگان قرار دارد.
آزمون خوب ظریف
از مهم‌ترین نکات پس از توافق هستهای، نوع موضع‌گیری رهبر انقلاب در مورد برجام است. در حالیکه منتقدان توافق هستهای معتقد بودند خطوط قرمز ترسیمی از سوی مقام معظم رهبری مورد توجه قرار نگرفته و موجب از دست رفتن دستاوردهای هستهای و استقلال کشور شده است و حتی برخی از آن به عنوان جام زهر یاد می‌کردند، معظم له در مهرماه سالجاری در نامه‌ای به رییس جمهور با ذکر شروط 9گانه‌ای مهر تائیدی به توافق هستهای به دست آمده زده و خواستار دقت و هوشیاری مسئولان امر در اجرای برجام شدند.
آیت الله خامنه‌ای در دیدار سفرا و نمایندگان ایران در خارج از کشور نیز مجدد از وزیر خارجه حمایت و اعلام کردند که « آقای دکتر ظریف و همکارانشان آزمون خوبی، از سر گذراندند. احساس قدرت و نشستن در مقابل 6 قدرت جهانی، دفاع از اهداف و تثبیت حضور و وجود خود به طرفهای مقابل، از جمله نقاط قوت مذاکره کنندگان کشورمان در مذاکرات هسته ای بود. ... در اجرای برجام نیز باید نکات مهم و مورد نظر را دنبال کنید که تحقق این موارد هم امکان‌پذیر است، همچنانکه آقای رئیس‌جمهور نیز به بنده گفتند دستیابی به برخی از نتایج ابتدا باورپذیر نبود اما شما ایستادید و ما هم ایستادیم و ممکن شد.»
